Meira um 10. grein neytendalaga nr. 33/ 2013 sem er tilskipun frá ESB ....

í gegn um EES. Ég fékk greinargott svar frá lögfræðingi á Neytendastofu en ég sendi henni seinasta Mbl.blogg mitt. Bað um skýringar um þau furðulegheit, að ég sem aðrir, þyrfti að fara í lánshæfismat ef ég ætlaði að sækja um aukna heimild á bankareikningum mínum, jafnvel greiðslumat, ef fyrir væru heimildir/lán yfir tvær milljónir. Með hennar leyfi birti ég svarið hér á eftir. Tíunda greinin er gott dæmi um tilskipanir ESB til okkar Íslendinga, sem við höfum innleitt í hundraðavís og eru oft algjörlega á skjön við okkar sérstöðu sem íbúa eylands norður í höfum með séríslenskt fjármálakerfi.

Mér datt í hug að þetta væri svipað og að allir á meginlandi Evrópu spiluðu krikket en við stunduðum golfíþróttina. Síðan væri okkur fyrirskipað að taka krikketreglur Evrópubúa smásaman inn í golfreglurnar hér heima. Á ég ekki síst við fjórfrelsið margumtalaða sem getur varla virkað nema allar reglur séu innleiddar sem og gjaldmiðill sambandsins. Þetta varð með öðru til þess að efnahagur landsins hrundi síðla árs 2008. Tíunda greinin er skýrt dæmi. Eftir að hafa lesið hana betur yfir, sést að hún er þó helst til þess til gerð að gera einfalt mál flókið frekar en að hún sé þarna af umhyggjusemi um velferð lántakandans.

Svarbréf Neytendastofu 

 Sæll Sigurður,

Takk fyrir að senda okkur greinina. Varðandi tildrög þessa ákvæðis þá er ákvæði í tilskipun nr. 2008/48, um neytendalán, sem kveður á um að aðildarríkin verði að gera ráðstafanir til þess að tryggja að lánveitendur meti greiðslugetu neytenda áður en lán er veitt, til þess að stuðla að ábyrgri lánveitingu. Þetta ákvæði tilskipunarinnar var innleitt með 10. gr. laga nr. 33/2013, um neytendalán, þar sem farin var sú leið að skipta þessu í tvennt, þ.e. annars vegar lánshæfismat og hins vegar greiðslumat. Ákvæðinu er ekki ætlað að torvelda neytendum að fá lán heldur er því ætlað að koma í veg fyrir að lánveitandi veiti lán sem neytandinn hefur augljóslega ekki burði til að endurgreiða.

Í lagaákvæðinu er fjallað um það að lánveitandi skuli framkvæma lánshæfismat ef lán er undir 2 milljónum en greiðslumat ef lánið er hærra. Lánshæfismat er mun einfaldara og er byggt á viðskiptasögu en greiðslumat er byggt á neysluviðmiði velferðarráðherra, tekjum neytandans og öðrum skuldum.

Í reglugerð um lánshæfis- og greiðslumat, nr. 920/2013 er nánar útfært hvernig þessi möt eru framkvæmd auk þess sem þar er t.d. að finna undanþágur frá skyldunni til að lánshæfis- eða greiðslumeta.

Sömu fjárhæðir gilda þegar óskað er eftir hækkun lánsheimildar, þ.e. skylt er að framkvæma lánshæfismat ef fjárhæðin er undir 2 milljónum en greiðslumat ef lánsheimildin er hærri en það. Ekki er skylt að framkvæma slíkt mat þegar neytandi óskar eftir hækkun lánssamnings ef hækkunin er ekki hærri en 500.000 eða ef neytandinn óskar eftir framlengingu sem varir ekki lengur en í þrjá mánuði. Ákvæði laganna um lánshæfis- og greiðslumat banna lánveitendum þó ekki að gera greiðslumat í þeim tilvikum sem lögin veita undanþágur frá skyldunni.


Með kveðju,

Matthildur Sveinsdóttir
Lögfræðingur á neytendaréttarsviði
Neytendastofa