Skelfing er að horfa upp á þetta

Nú er umræða um gjaldtöku af ferðamönnum sem koma til landsins til að skoða náttúruperlur komin í gamalkunnan þrætufarveg. Landeigendur komnir í hart og vilja innheimta af ýmsum ástæðum og ríkið farið dómstólaleiðina með gjaldheimtuna við Geysi. Nokkur græðgisglampi er kominn í augu landeigenda sem hingað til hafa leyft ferðamönnum að valsa um lönd þeirra óáreittir. Landsmenn eru löngu orðnir vanir langvinnum deilum um umhverfismál, um rannsóknarskýrslur, um nefndafargan og sérfræðingaálit sem tekur óratíma. Enginn segir því múkk við því sem núna er að gerast. " Þetta á víst eftir að taka drjúgan tíma" hugsa margir.

Á meðan tekur fjöldi einkaaðila gífurlega áhættu með smíði hótela sem nauðsynleg eru ef taka á vel á móti vaxandi fjölda ferðamanna. Og það eru engar smáupphæðir heldur milljarðatugir á næstu misserum sem lagðar eru að veði en ekki er hægt að leysa álitamálið um hvort landeigendur megi rukka eður ei. Við erum líka að tala um háar upphæðir í staðarukkun eða í formi náttúrupassa.  Ef til dæmis 500.000 ferðamenn greiða 1000 krónur við komuna við landsins, þá kemur auðsjáanlega út úr dæminu 500 milljónir sem fara í ríkiskassann og síðan til úthlutunar til uppbyggingar á ferðamannastöðum. Margir þessarra staða þurfa sárlega á lagfæringum að halda ef ekki á illa að fara.

 Getur ríkið ekki tekið smá áhættu, einungis part að því sem einkaaðilar eru að gera? Deila þessarri upphæð til 25 - 50 aðila sem vitað er að þurfa fjárhagsaðstoð vegna framkvæmda. Drífa í þessu strax  og hefja úttektir og skipulag á stöðunum og bjóða síðan verkin út í samstarfi við landeigendur. Hefja síðan gjaldtökuna í haust í formi náttúrupassa eða með öðrum hætti sem hlutaðeigandi aðilar eru sammála um. þessir útlögðu fjármunir skila sér fljótt aftur.  Láta í framhaldinu skólafólk og aðra taka duglega til hendinni við skemmtileg og uppbyggileg störf í sumar og fram á haust

Já, já, ég veit að þessi upphæð er ekki á fjárlögum næsta árs! 

Meira um 10. grein neytendalaga nr. 33/ 2013 sem er tilskipun frá ESB ....

í gegn um EES. Ég fékk greinargott svar frá lögfræðingi á Neytendastofu en ég sendi henni seinasta Mbl.blogg mitt. Bað um skýringar um þau furðulegheit, að ég sem aðrir, þyrfti að fara í lánshæfismat ef ég ætlaði að sækja um aukna heimild á bankareikningum mínum, jafnvel greiðslumat, ef fyrir væru heimildir/lán yfir tvær milljónir. Með hennar leyfi birti ég svarið hér á eftir. Tíunda greinin er gott dæmi um tilskipanir ESB til okkar Íslendinga, sem við höfum innleitt í hundraðavís og eru oft algjörlega á skjön við okkar sérstöðu sem íbúa eylands norður í höfum með séríslenskt fjármálakerfi.

Mér datt í hug að þetta væri svipað og að allir á meginlandi Evrópu spiluðu krikket en við stunduðum golfíþróttina. Síðan væri okkur fyrirskipað að taka krikketreglur Evrópubúa smásaman inn í golfreglurnar hér heima. Á ég ekki síst við fjórfrelsið margumtalaða sem getur varla virkað nema allar reglur séu innleiddar sem og gjaldmiðill sambandsins. Þetta varð með öðru til þess að efnahagur landsins hrundi síðla árs 2008. Tíunda greinin er skýrt dæmi. Eftir að hafa lesið hana betur yfir, sést að hún er þó helst til þess til gerð að gera einfalt mál flókið frekar en að hún sé þarna af umhyggjusemi um velferð lántakandans.

Svarbréf Neytendastofu 

 Sæll Sigurður,

Takk fyrir að senda okkur greinina. Varðandi tildrög þessa ákvæðis þá er ákvæði í tilskipun nr. 2008/48, um neytendalán, sem kveður á um að aðildarríkin verði að gera ráðstafanir til þess að tryggja að lánveitendur meti greiðslugetu neytenda áður en lán er veitt, til þess að stuðla að ábyrgri lánveitingu. Þetta ákvæði tilskipunarinnar var innleitt með 10. gr. laga nr. 33/2013, um neytendalán, þar sem farin var sú leið að skipta þessu í tvennt, þ.e. annars vegar lánshæfismat og hins vegar greiðslumat. Ákvæðinu er ekki ætlað að torvelda neytendum að fá lán heldur er því ætlað að koma í veg fyrir að lánveitandi veiti lán sem neytandinn hefur augljóslega ekki burði til að endurgreiða.

Í lagaákvæðinu er fjallað um það að lánveitandi skuli framkvæma lánshæfismat ef lán er undir 2 milljónum en greiðslumat ef lánið er hærra. Lánshæfismat er mun einfaldara og er byggt á viðskiptasögu en greiðslumat er byggt á neysluviðmiði velferðarráðherra, tekjum neytandans og öðrum skuldum.

Í reglugerð um lánshæfis- og greiðslumat, nr. 920/2013 er nánar útfært hvernig þessi möt eru framkvæmd auk þess sem þar er t.d. að finna undanþágur frá skyldunni til að lánshæfis- eða greiðslumeta.

Sömu fjárhæðir gilda þegar óskað er eftir hækkun lánsheimildar, þ.e. skylt er að framkvæma lánshæfismat ef fjárhæðin er undir 2 milljónum en greiðslumat ef lánsheimildin er hærri en það. Ekki er skylt að framkvæma slíkt mat þegar neytandi óskar eftir hækkun lánssamnings ef hækkunin er ekki hærri en 500.000 eða ef neytandinn óskar eftir framlengingu sem varir ekki lengur en í þrjá mánuði. Ákvæði laganna um lánshæfis- og greiðslumat banna lánveitendum þó ekki að gera greiðslumat í þeim tilvikum sem lögin veita undanþágur frá skyldunni.


Með kveðju,

Matthildur Sveinsdóttir
Lögfræðingur á neytendaréttarsviði
Neytendastofa

 

Neytendalög - í þágu hverra ?

Stórundarlegt ákvæði er í nýjum neytendalögum sem tóku gildi í nóvember síðastliðnum. Þar er bönkum hreinlega bannað að lána yfir 2 milljónir króna nema lántakandi fari í greiðslumat. Þetta getur einnig átt við hækkun á heimildum bankareikninga, sem jafnvel eru með veði í fasteign og getur numið lágum upphæðum, t.d 100.000. krónum. Nú er lántakandi og neytandi sá sami í þessu tilviki og þarna er verulega gengið á hans hagsmuni. Hver þekkir það ekki, að oft er þörf fyrir viðbótarheimild til að brúa bil í stuttan tíma ?

 Iðulega hafa bankar verið liðlegir við viðskiptavini sína í slíkum tilfellum. En enginn tekur slík lán nema nauðsyn krefji, vextir eru háir og hefur aukin heimild verið auðsátt mál fram til þessa. Að banna bönkum að hækka heimildir nema að undangenginni píslargöngu greiðslumats er með öllu óskiljanlegt að skuli standa í lögum um neytendavernd. Er verið að hugsa um hag lánastofnanna á kostnað neytenda sem maður taldi að ætti að vernda með svokölluðum neytendalögum ? Ég skora á þingmenn og aðra sem koma að þessum málum að fjarlægja strax  grein nr. 33 /2013 í neytendalögum. Lánastofnanir eru fullfærar um að meta slík útlán án ákvæðisins, sem þrengir hag neytenda og getur á stundum valdið þeim miklu tjóni.

Klakinn er sannkallaður vágestur

Fréttir af fólki sem fellur í fljúgandi hálku og þarfnast aðhlynningar á slysadeild,svo tugum skiptir daglega, sýnir okkur að langvarandi ísing eða klaki sem er þaulsetinn og hverfur ekki eftir frekar stuttan tíma, er orðinn að stóru vandamáli sem þarf að taka á og finna lausn ef hægt er. Ekki aðeins mannfólkinu er hætt eins og allir vita þegar þetta ástand varir heldur er margt annað í hættu. Seinasta vetur bitnaði svona ástand illa á Norðlendingum, kal komu í tún bænda og golfvellir skemmdust auk annars. Nú virðist höfuðborgarsvæðið og fleiri landshlutar ætla að fá sinn skammt. Þegar mælt er í slysum á fólki og skemmdum er þetta meiri náttúruvá á höfuðborgarsvæðinu en þau eldgos hér á landi sem ég man eftir.

 Fréttir voru af því að einn maður vildi hanna og prufa tæki, eins konar valtara með göddum sem væri þyngdur með vatni og ætlaður til að brjóta upp klaka á flötum gólfvalla. Flatir eða "green"in kosta milljónir hver stundum milljónatugi en kal kemur í tún og flatir ef ekki kemst að þeim súrefni í langan tíma. Ekki virðist sá sem fór að athuga þetta fá mikinn meðbyr eða styrki. Og ekki virðast bæja- og borgaryfirvöld á Höfuðborgarsvæðinu standa sig nægilega vel í hálkuvörnum. Er vandinn óviðráðanlegur og ekkert hægt að gera til úrbóta ? 

 

 

Í því ágæta Allir-á-móti-öllum-landi

Það getur tekið á að búa í þessu landi þar sem hver höndin eða réttara sagt hver penninn er upp á móti öðrum. Pólitíkin er allsráðandi og þar sem penninn eða öllu heldur lyklaborðið er beittasta vopnið í baráttunni um hugi fólks er það óspart notað. Þá er gjarnan flestu snúið á haus ef það þjónar málstaðnum. Og orð eins og pólitískir uppvakningar er skellt inn á samskiptasíður með mynd sem myndi flæma burtu flesta bíógesti ef hún birtist á breiðtjaldi. Svo hatrammlega er gengið fram, að fylgi flokks forsætisráðherra hefur fallið um helming frá kosningum. Áreiðanlega vegna þess að síðan þá hefur hann verið úthrópaður bæði sem lygari og svikari þótt hann hafi engu logið og ekkert svikið af kosningaloforðum. Kommentabunkinn um formann fjárlaganefndar er líka æði skrautlegur og utanríkisráðherrann hefur fengið vænan skammt. En nú fer að draga til tíðinda. Tillögur ríkisstjórnar um skuldaleiðréttingu og og afnám verðtryggingar fara að líta dagsins ljós. Þá loks verður unnt að ræða um svikin loforð eður ei.  Það verður æsilega spennandi að sjá hvor hópurinn hefur rétt fyrir sér þegar upp er staðið. Annsi er ég hræddur um að u.þ.b. helmingur kjósenda neyðist til að dauðskammast sín fyrir að hafa haft á röngu að standa og skuldi jafnvel afsökunarbeiðni til nokkurra stjórnmálamanna sem hafa staðið í eldlínunni. Nú eða þeir sem treystu stjórnvöldum.  

Það er margt skrítið í henni veröld !

Mikið er það  erfitt jafnvel ómögulegt að finna pólitískan "stefnusamnefnara" sem langflestir landsmenn sættu sig við og því snerust kosningar fremur um fólk en stefnur. Því er nú alls ekki til að dreifa þessa mánuði. Í raun og veru eru allir að andskotast í öllum á samskiptamiðlum og orðbragðið sem þar er notað um "svokallaða pólitíska andstæðinga" er mjög langt frá því að vera fagurt. Menn á áttræðisaldri, sem maður taldi rólynda eftirlaunaþega á misfeitum eftirlaunum, hella svoleiðis úr skálum reiði sinnar að maður verður agndofa. Eingöngu að ég held til að sverta meintan pólitískan andstæðings og gera þann flokk sem þau styðja í staðinn ögn skárri. Það vnerð ég að segja, að Sigmundi Davíð í stóli forsætisráðherra er vorkun að lenda í þess konar orrahríð og ekkert skrítið að hann barmi sér eilítið.

Samnefnari ? Gæti hann verið, sá að þau sem studdu síðustu ríkisstjórn, sem lítið gat gert í skuldamálum heimilanna, enn minna í lækkun vaxta og alls ekkert í afnámi verðtryggingar,   umhverfist nú næstum, einfaldlega yfir loforðum SDG, sem hann  hefur ekki einu sinni komist nálægt því að svíkja ! Nú eða þá að allt þetta fólk sem svona lætur, hafi allt sitt á hreinu og þurfi á engri "ölmusu" ( lesist leiðréttingu stökkbreyttra lána frá 2006 ) af hans hendi að halda ! Okkar vegna vona ég að þeir Sigmundur og Bjarni fái vinnufrið og tíma til að efna loforðin og "vinstra gengið" og allir snilldarpennarnir sem eru ósparir á stóryrðin, haldi aðeins aftur af sér.

Dugar ekki ein braut á Reykjavíkurflugvelli ágætlega ?

Það væri synd ef Reykjavíkurflugvöllur yrði lagður af og flugi hætt þaðan endanlega. Jafnframt er sárt að geta ekki nýtt það byggingarland sem völlurinn stendur á til annara nota. Sem algjör leikmaður í flugmálum spyr ég hvort ekki megi með góðu móti notast einungis við aðra af stóru flugbrautunum. Rök sama leikmanns eru þau að úti á landsbyggðinni eru allsstaðar eins brautar vellir, þar sem oft þarf að glíma við erfiðari veðurskilyrði en eru í Reykjavík. Auk þess er örstutt í varaflugvöll í Keflavík ef veður skyldi hamla lendingu. 

Upphaflega, fyrir um 70 árum var völlurinn hugsaður sem millilandaflugvöllur fyrir flugvélar alls óskyldar þeim sem nú fljúga.  Er ekki unnt að komast að sátt á þennan máta og tryggja, með annarri íbúakosningu, jafnvel allra landsmanna að önnur braut vallarins verði þar áfram og starfsemi hans þar með tryggð til framtíðar. Fólk þarf einnig að hafa í huga að umferð á vegum úti eykst mjög ef innanlandsflug leggst af og gæði sjúkraflugs breytist einnig til hins verra 

Til varnar Borgartúni

Má til með að "drepa niður penna " vegna breytinga á Borgartúni. Í  Mbl í dag er talað um gagnrýni framkvæmdastjóra við götuna sem segir að breytingarnar séu ekki til góða. Er ég honum sammála ,því að seint verður það, að umferð gangandi muni aukast vegna útlitsbreytinga. Nægilegt er að hafa hjólastíg á gangstétt norðanmegin, hitt er eyðsla á dýrmætu plássi.. Það hefur verið ánægjulegt að horfa á hina miklu uppbyggingu sem hefur orðið á Borgartúni frá því að við, nokkrir tæknimenn á Gatnadeild borgarverkfræðings hönnuðum götuna fyrir u.þ.b. 30 árum.  Bílastæðum ætti að halda að mestu óbreyttum. Í Borgartúnið kemur fólk á bílum eða í strætó og þannig verður það næstu 30 árin hefði ég haldið. Hvað segja aðrir þeir sem eiga hagsmuna að gæta við götuna ? 

Við þetta má bæta 30. okt 2013, að götumyndin lítur ágætlega út en akbrautin er of mjó og maður sér eftir þvi að hjólastígar, sem ég vil meina að sárafáir muni nota í nýju  Borgartúni, skuli hafðir í báðum gangstéttum.

 

 

Róttæk skynsemisstefna, reiði og dreifðir kraftar

 Hægri grænir eru með vandlega unnin stefnumál byggða á skynsemi sem samfélag eins og okkar þarfnast. Vissulega geta þau virkað róttæk á marga en að mínu mati eru þau einmitt stefnumál sem við þurfum þar sem þjóðfélagið á gríðarlangt í land að verða það sem kalla má sjálfbært.                    Undirliggjandi reiði í þjóðfélaginu hefur þess vegna brotist út í því að stofna nýja flokka og samkvæmt  könnun nýlega náðu allir nýju flokkarnir um 28 % fylgi. Aðeins tveir flokkar náðu 5 % marki en hinir hafa setið úti í kuldanum og sjaldnast nefndir á nafn í skoðanakönnunum. Fulltrúar þeirra hafa sjaldan sést í sjónvarpi að undanförnu. Nú er kosningabaráttan í algleymingi og allir flokkar reyna sitt besta til að auka fylgi sitt. Það er synd ef þeir flokkar sem harðast berjast fyrir hag heimilanna koma ekki fulltrúum á þing. Stefnuskrá Hægri grænna er uppskrift að bættu samfélagi fyrir alla landsmenn núna og til framtíðar litið og ég leyfi mér að vísa á síðu þeirra hér. www.xg.is

Skoðanakannanir og örlög flokka

Nú æsast leikar þegar skoðanakannannir birtast fram að kosningum. Þær verða jafnvel örlagavaldar sumra flokka, sérstaklega nýju framboðanna. Fólk veit nokkurn veginn hvað það ætlar að kjósa en kýs jafnvel flokka eftir því hvernig þeir standa í skoðanakönnunum. Er þá sérstaklega horft til hugsanlegra stjórnarmyndunar ákveðinna flokka. Eða til að styrkja stöðu vissra frambjóðenda.  Nú hafa skoðanakannanir birst ítrekað þar sem einungis er birt fylgi þeirra sem ná 5 % markinu. Þetta er óhæfa og ójöfnuður. Allar fylgistölur á að birta í aðalfrétt. Allir flokkar eru með í kosningunum og hvers vegna ætti að sleppa einhverjum ? Í nýjustu könnun Félagsvísindast. fyrir Mbl kemur fram að þeir flokkar, sem ekki ná 5 prósenta markinu, eru samtals með 12.3 % fylgi. Fylgi allra nýju flokkanna (ásamt Pírötum og Bjartri framtíð ) er samtals 28.5 % eða nærri þriðjungur   "atkvæða". Nú spyr ég, hefur sú skoðun Þorkels Helgasonar og helsta kosningalagasérfræðings okkar, sem birtist nýlega um að ekki þarf að komast yfir 5 prósenta þröskuldinn til að koma að manni, ratað til fjölmiðla ? Hann segir að flokkar þurfi einungis 5 % fylgi til að fá úthlutað jöfnunarsætum. Hins vegar þurfi í hverju kjördæmi ca 8-11 prósenta fylgi til að ná manni á þing !

Það er mikil reiði í þjóðfélaginu og fólk kallar á breytingar. Margt hefur verið vel gert á þessu kjörtímabili en annað hefur gjörsamlega misfarist. Við hjá Hægri grænum erum með tímasettar lausnir en ekki eingöngu loforð um betri tíma í óráðinni framtíð.